Στις μονάδες ζώνης των υδατοκαλλιεργειών
Σοβαρές οι ελλείψεις της ΚΥΑ
Η συζήτηση γνωμοδότησης του θέματος «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α.) για τις υδατοκαλλιέργειες» που ήταν να συζητηθεί στο περιφερειακό συμβούλιο της δευτέρας αναβλήθηκε τελικά για το επόμενο που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Ιούνη.
Με αφορμή την αναβολή αυτή το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας έδωσε στη δημοσιότητα τις απόψεις τους ο καθ’ ύλην αρμόδιος επιστημονικός φορέας, παρά το γεγονός ότι δεν του έχει ζητηθεί ενδεχομένως εκ παραδρομής, η γνώμη του.
Να σημειωθεί ότι το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας με χώρο ευθύνης τους πρώην νομούς Δράμας Καβάλας και Σερρών είναι ο θεσμοθετημένος επιστημονικός σύμβουλος της πολιτείας σε θέμα Πρωτογενούς Παραγωγής και Προστασίας Περιβάλλοντος . Σαν επιστημονικός φορέας έχει ως μέλη τους όλους τους επιστήμονες των ανωτέρω περιοχών των κλάδων της Γεωπονίας, Δασολογίας, Γεωλογίας, Κτηνιατρικής και Βιολογίας-Ιχθυολογίας.
Έτσι με αφορμή την συζήτηση του θέματος για Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες στο Περιφερειακό Συμβούλιο και στην επιτροπή Πρωτογενούς Τομέα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης προκειμένου να δοθεί η σχετική γνωμοδότηση από την περιφέρεια, το παράρτημα μας ενημερώνει τους αιρετούς ότι:
Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών και υποδομές
«Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες ήταν κάτι που ζητούσαν εδώ και πολύ καιρό όλοι οι εμπλεκόμενοι, με πρώτους τους ιχθυολόγους του Υπ.Α.Α.&Τ. Με αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να μπει μια τάξη στο χάος που επικρατούσε -και επικρατεί μέχρι σήμερα- θεσμοθετώντας αφενός Περιοχές Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών και αφ’ ετέρου, δημιουργώντας τις απαραίτητες υποδομές με τις οποίες θα διασφαλιζόταν η βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και η ομαλή αναπτυξιακή πορεία του κλάδου, χωρίς να βλάπτονται τα υδάτινα οικοσυστήματα μέσα στα οποία και γύρω από τα οποία αναπτύσσεται η υδατοκαλλιεργητική δραστηριότητα.»
Τι προκύπτει από την ΚΥΑ
«Από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. για τις Υδατοκαλλιέργειες, την ΚΥΑ που εγκρίνει το Ειδικό Χωροταξικό αλλά και τα σχόλια της διαβούλευσης προκύπτει σαφώς ότι:
Προτεραιότητα στην υδατοκαλλιέργεια έναντι της αλιείας
Δίνεται προτεραιότητα στον κλάδο των υδατοκαλλιεργειών έναντι της αλιείας. Η αιτιολόγηση της προτεραιότητας αυτής στερείται τεκμηρίωσης και βέβαια αγνοείται επιμελώς ο ανταγωνισμός που υφίσταται έντονα με χώρους άσκησης της παράκτιας αλιείας. Μάλιστα δίνεται το δικαίωμα στον φορέα διαχείρισης να προτείνει τους όρους άσκησης της αλιείας περιμετρικά τόσο των μονάδων όσο και των ΠΟΑΥ !
Αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας του κάθε οικοσυστήματος
«Θα πρέπει να γίνεται αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας του κάθε οικοσυστήματος (και όχι της κάθε μονάδας ξεχωριστά), και να αξιολογείται κατά πόσο το ίδιο το οικοσύστημα μπορεί να στηρίξει τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, λαμβάνοντας υπόψη τη βιωσιμότητα των οργανισμών εκτροφής, το βαθμό συγκέντρωσης των μονάδων και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του συνόλου αυτών, στα πλαίσια της αειφόρου διαχείρισης του περιβάλλοντος».
Απαραίτητη η «υδρανάπαυση»
«Αναφορικά με τη ρύπανση από τις υδατοκαλλιέργειες, στις ΗΠΑ οι αρμόδιες υπηρεσίες προστασίας Περιβάλλοντος έχουν καθορίσει σαν βασικούς δείκτες μέτρησης της ρύπανσης από τις Υδατοκαλλιεργειες τους παρακάτω:
το BOD (Biochemical Oxygen Demand – βιοχημική απαίτηση οξυγόνου – και αναφέρεται στο ποσό του οξυγόνου που χρειάζονται τα βακτήρια για να χωνέψουν ένα δεδομένο αριθμό οργανικής ύλης στο νερό),
Τα Αιωρούμενα Στερεά, δηλαδή τα κόπρανα που απορρίπτονται, καθώς και υπολείμματα τροφών που δεν καταναλώνονται
Τις ενώσεις Φωσφόρου, Αμμωνιακού και Νιτρικού Αζώτου (nutrients) και
ότι άλλα π.χ. αντιβιοτικά κ.λπ. απορρίπτονται από την λειτουργία των υδατοκαλλιεργειών στον αποδέκτη.
Στον ορισμό της «υδρανάπαυσης» προτείνουμε να προστεθούν και οι καλλιέργειες οστράκων, καθόσον τα όστρακα (ως ζωικοί οργανισμοί) πραγματοποιούν και απέκκριση (π.χ. απέκκριση αμμωνίου, αν και σημαντικά υποδεέστερη ποσοτικά σε σχέση με τα ψάρια)».
Προτιμότερος ο χαρακτηρισμός των περιοχών ως Π.Α.Υ
«Γίνεται συνεχώς σύγχυση μεταξύ των όρων: Περιοχή Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Α.Υ) και Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.). Κρίνουμε ότι είναι προτιμότερος ο χαρακτηρισμός κάποιων περιοχών ως Π.Α.Υ ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν νόμιμα όλες οι μονάδες που βρίσκονται μέσα σε αυτήν με βάση τις επιμέρους άδειες.
Η μορφή της Π.Ο.Α.Υ. είναι καλή για όσους αυτοβούλως επιλέξουν να δημιουργήσουν και να ενταχθούν σε μία τέτοια. Η χώρα μας δεν φημίζεται για τις συνέργειες και συνεργασίες μεταξύ των κατοίκων της (κλασσικά παραδείγματα είναι η αποτυχία των αγροτικών συνεταιρισμών, καθώς και το γεγονός ότι το μέτρο της επιδότησης της ίδρυσης και λειτουργίας Οργανώσεων Παραγωγών από το προηγούμενο ΕΠΑΛ ήταν από τα πιο αποτυχημένα).
Το δικαίωμα αυτό, δηλαδή της έγκρισης ή μη εγκατάστασης μονάδας εντός Π.Ο.Α.Υ., πρέπει να το διατηρεί το δημόσιο για τους παρακάτω λόγους:
1.ο φορέας διαχείρισης δεν έχει την κυριότητα του χώρου, επομένως δεν δικαιούται να έχει αποφασιστικό χαρακτήρα,
2.δεν πρέπει να επιτρέπει σε φορείς διαχείρισης Π.Ο.Α.Υ., να κατέχουν εκτάσεις μέρος των οποίων να είναι ανενεργές, επειδή για διάφορους λόγους δεν επιθυμούν την εγκατάσταση μονάδων, συμφερόντων διαφορετικών από τις εγκατεστημένες,
3.ο φορέας διαχείρισης Π.Ο.Α.Υ., να γνωμοδοτεί σχετικά με το αίτημα εγκατάστασης μονάδας, κατά πόσο είναι συμβατό με τους σκοπούς ίδρυσης και λειτουργίας Π.Ο.Α.Υ. και να εισηγείται στον εκπρόσωπο του ελληνικού δημοσίου.»
Όχι στην επιφανειακή αντιμετώπιση
«Η αντιμετώπιση των λιμνοθαλασσών ως «εκτατικά ιχθυοτροφεία» είναι εντελώς παρωχημένη. Αυτή η αντιμετώπιση είχε μια λογική όταν δεν υπήρχε ιχθυοκαλλιέργεια και η αλίευση ψαριών στις λιμνοθάλασσες, με διαφορετικό από τον συνηθισμένο τρόπο (μόνιμες ιχθυοσυλληπτικές εγκαταστάσεις), αποκαλούνταν «εκτατική ιχθυοκαλλιέργεια». Σήμερα όμως, που γνωρίζουμε ότι τα ψάρια των ιχθυοκαλλιεργειών δεν έχουν την ποιότητα των «άγριων» ψαριών, το να συνεχίζουμε να αποκαλούμε τα ψάρια που αλιεύονται στις λιμνοθάλασσες, ως «ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας» αποτελεί «έγκλημα» εις βάρος των ψαράδων των λιμνοθαλασσών. Αυτό γιατί, χωρίς κανένα λόγο και όφελος, υποβιβάζουμε το προϊόν που αλιεύουν, τόσο ποιοτικά όσο και οικονομικά, με αποτέλεσμα οι ψαράδες αυτοί να έχουν πρόβλημα προώθησης των ψαριών τους. Η σωστή αναφορά είναι αλιεία στις λιμνοθάλασσες και όχι εκτροφή ή καλλιέργεια (οποιασδήποτε μορφής, πόσο μάλλον που στην ΚΥΑ ως εκτατικές ορίζονται: «οι εκμεταλλεύσεις εκτροφής ή καλλιέργειας υδρόβιων ειδών που χαρακτηρίζονται από μικρό βαθμό παρέμβασης … σε όλα τα στάδια ανάπτυξης τους; …»).
Πρέπει λοιπόν να διαχωριστούν οι λιμνοθάλασσες, ειδικά αυτές που δεν χρησιμοποιούν καθόλου γόνο από ιχθυογεννητικούς σταθμούς, και όπου τα ψάρια αλιεύονται και δεν έχουν σχέση με κανενός είδους εκτροφή ή καλλιέργεια, καθώς προέρχονται από άγριους πληθυσμούς στη θάλασσα και βέβαια δεν ταΐζονται.
Η περιγραφή της αλιείας στις λιμνοθάλασσες ως «εκτατική ιχθυοκαλλιέργεια» δημιουργεί και άλλα προβλήματα στους ψαράδες καθώς εντάσσει τους ψαράδες στους ιχθυοκαλλιεργητές με ότι αυτό συνεπάγεται σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς (πιστοποίηση, υγιεινή, κλπ).
Επισημαίνεται λοιπόν ότι τα ζητήματα χωροθέτησης των μονάδων υδατοκαλλιέργειας στα εσωτερικά νερά, τις λιμνοθάλασσες κλπ αντιμετωπίζονται επιφανειακά, χωρίς προσπάθεια προσέγγισης σε βάθος.»
Το σχέδιο της ΚΥΑ προβλέπει
Αλλά ας έρθουμε και στα πιο δικά μας. Παραθέτουμε το απόσπασμα του Πίνακα 1 του Παραρτήματος 1 του Σχεδίου ΚΥΑ
| Β | ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | ΝΟΜΟΣ/OI ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Α.Υ | ΚΥΡΙΑ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ |
| Β.14 | ΣΤΡΥΜΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ | ΚΑΒΑΛΑΣ | ΟΣΤΡΑΚΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ |
| Β.15 | ΚΕΡΑΜΩΤΗ | ||
| | | | |
| Δ | ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ (ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ | ΝΟΜΟΣ/OI ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Α.Υ | ΚΥΡΙΑ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ |
| .2 | ΒΙΣΤΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ | ΞΑΝΘΗΣ | ΟΣΤΡΑΚΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ |
| ΡΟΔΟΠΗΣ | |||
| | | | |
| Ε. | ΠΑΥ ΣΗΜΕΙΑΚΩΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΕΩΝ | ΝΟΜΟΣ/OI ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ Π.Α.Υ | ΚΥΡΙΑ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ |
| Ε.6 | ΝΗΣΟΣ ΘΑΣΟΣ | ΚΑΒΑΛΑΣ | ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ |
Όπως βλέπουμε η Καβάλα χρεώνεται και το Στρυμονικό Κόλπο, αν και σε αυτή ανήκει πολύ μικρό τμήμα του κόλπου όπου δεν υπάρχουν οστρακοκαλλιέργειες
Υδατοκαλλιέργειες Περ. Εν. Καβάλας:
Οστρακοκαλλιέργειες 17
Κεραμωτή 7
Αγίασμα 8
Βάσοβα 1
Νέα Ηρακλείτσα 1
Πεστροφοτροφείο 1
Ημιεντατικές υδατοκαλλιέργειες σε κανάλια 3
Νέα Κώμη 1
Νέα Καρβάλη 2
Θάσος
1 πλωτή μονάδα ιχθυοκαλλιέργειας
1 μονάδα σε μόνιμο έλος στο οποίο έγινε διάνοιξη στομίου επικοινωνίας με τη θάλασσα (παράνομα καθώς δεν είναι χαρακτηρισμένη λιμνοθάλασσα)
Λιμνοθάλασσες 7
Κεραμωτής
Αγιάσματος
Ερατεινού
Βάσοβας
Χαϊδευτού
Κόκαλα Πηγών, και
Παλαιά κοίτη Στρυμόνα
Τι προτείνει το ΓΕΩΤΕΕ
«Η ΚΥΑ για το χωροταξικό των υδατοκαλλιεργειών μας αφορά άμεσα, καθώς οι υπάρχουσες μονάδες οστρακοκαλλιέργειας πρέπει να οργανωθούν και να αναπτυχθούν.
Από τον Πίνακα 1 όμως απουσιάζει τόσο η Ζώνη Οστρακοκαλλιέργειας του Αγιάσματος όπως και η περιοχή του Καλλίκαρπου-Σιδηρονερίου Δράμας που έχει τις περισσότερες μονάδες υδατοκαλλιεργειών εσωτερικών υδάτων (πεστροφοκαλλιέργειες) στην περιφέρεια Α.Μ.Θ. και η οποία δεν αναφέρεται στην πρόταση του Πλαισίου. Για αυτό προτείνουμε να ζητηθεί η ίδρυση ΠΟΑΥ για αυτές τις μονάδες τη Ζώνη Οστρακοκαλλιέργειας του Αγιάσματος (ή να επεκταθεί η Ζώνη της Κεραμωτής) και να δημιουργηθεί Π.Α.Υ. για τις πεστροφοκαλλιέργειες του Καλλίκαρπου-Σιδηρονερίου Δράμας, οι οποίες όμως πρέπει να ενταχθούν στην κατηγορία Δ (Περιοχές με ιδιαίτερη ευαισθησία) καθώς στην περιοχή διαβιεί η Άγρια Μακεδονική Πέστροφα (Salmo macedonicus) που συναντά έντονο τροφικό ανταγωνισμό από τα ψάρια που διαφεύγουν από τις πεστροφοκαλλιέργειες καθώς και κινδύνους μόλυνσης από ιούς των εκτρεφόμενων ειδών.»
Επισημάνσεις - κίνδυνοι
«Κλείνοντας τις προτάσεις μας θα πρέπει να τονίσουμε και άλλους κίνδυνους που υπάρχουν και δεν περιγράφονται στην ΚΥΑ:
α) η γενετική ρύπανση και οι κίνδυνοι από τους ομομικτηκούς πληθυσμούς που προκύπτουν στην φύση από την ιχθυοκαλλιέργεια,
β) η έλλειψη μέτρων και κριτηρίων για τον έλεγχο της ανανέωσης και γενετικής ποικιλομορφίας των στοκ των γεννητόρων από την σκοπιά και της επίδρασης στους φυσικούς πληθυσμούς,
γ) η μη αναφορά σε κινδύνους που προκύπτουν από θέματα ιχθυοπαθολογίας και παρασίτων των εκτρεφόμενων ειδών,»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου